جەدەلیەتی دەعوەو سیاسەت وپرسی لێك جیاكردنەوەیان لەم قۆناغەدا
د. هادی عەلی
ئاشكرایە كەتەوژمی ئیسلامی بەگشتی لەم قۆناغە مێژوویەدا ڕووبەڕووی چەندین تەحەدیاتی فیكری و سیاسی بۆتەوە. لەوسۆنگەیەشەوە پێویستی بەخۆنوێكردنەوەو گۆڕانكاری و داهێنانی میكانیزم و ئامرازی نوێ هەیە بۆخۆگونجاندن لەگەڵ ڕەوتی ڕوداو و گۆڕانكاریەكانی سەردەمدا. نكولی لەوڕاستیەش ناكرێ كەجەدەلیەتی دەعوەو سیاسەت لەكاری ئیسلامیدا، گرنگترینی ئەو تەحەدیاتەیە كەمشت و مڕێكی زۆری لەبارەوەدەكرێ. چۆنێتی ئەنجامدانی گۆڕانكاری لەم بوارەدا و بەدامەزراوەیی كردنی دەعوەو جیاكردنەوەی لەكاری سیاسی و ململانێی حیزبایەتی، بووەتە ئیشكالیەتێكی سەرەكی بزافە ئیسلامیەسیاسیەكان، چونكە تاڕادەیەكی زۆر مەعلوم بووە كەئەم مۆدێلە تەقلیدیەی كاری ئیسلامی و حیزبایەتی كەهەردوو ڕەهەندی دەعەوی و سیاسی پێكەوە تێكەڵكردووە، مۆدێلێكی بەسەرچووە و پێویستی بەنوێكردنەوەو گۆڕانكارییە لەهەیكەلیەتی ڕێكخراوەیی و ستراتیژیەتی كارو ڕیزبەندی ئەولەویاتدا، بەمەبەستی گەیشتن بەفۆرم و میكانیزمی نوێ بەشێوەیەك كە پێگە و بایەخدان بەهەردوو بواری بانگەواز و كاری سیاسی بەشێوەیەكی دروست پارێزراوبن.
پێگەی بانگەواز لەكاری ئیسلامیدا:
گومانی تێدانیە كەئامانجی سەرەكی لەدروستبوونی بزافی ئیسلامی و فەلسەفەی وجودو بەردەوامبونیشی هەرلەسەرەتای سەرهەڵدانیەوە، بریتی بووە لە كاری بانگەوازو بانگەشە كردن بۆ ڕێگای خواناسین و زیندو كردنەوەی بەهاو ڕەوشت و دروشمە ئیسلامیەكان و پەروەردەكردنی تاكی موسڵمان و پارێزگاریكردن لە شوناسی ئیسلامی كۆمەڵگە موسڵمانەكان. ئەنجامدانی ئەوئەركە پیرۆزە وەك لەتێڕوانینی قورئانیەوە دەردەكەوێت، پێویستی بەچوارچێوەی هاوبەش و پلان و بەرنامەی هاوئاهەنگ و دوور لەپەرتەوازەیی هەیە. هەرئەوەش جەوهەری پەیامی پێغەمبەران و ئەركی سەرەكی بانگخوازانی ڕێگای خواناسین بووە لەسەرتا سەری مێژوودا، قورئانی پیرۆزبە(اقامە الدین)وەسفی كردووە كەدەڵێت:
[شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ ...] الشورى/ 13)
لەوڕوانگەیەوە دەتوانین بڵێین پرۆسەی دەعوەو بانگەوازكردن ئەرك و وەزیفەی هەمو تاكێكی موسڵمانە لەهەر ئاست و پێگەیەكدا بێت و دەبێ بەپێی تواناو لێزانینی خۆی بەشداری لەئەنجامدانی ئەو ئەرك و وەزیفەیەدا بكات.
لەم قۆناغە مێژووییەدا كەسەرجەم جیهانی پێدا تێدەپەڕێت و سەردەمی تەكنۆلۆژیا و كاری مۆسساتی وپسپۆڕێتیە لەگشت بوارەكانی ژیاندا، ئەركی سەرشانی ڕێبەرانی كاری ئیسلامی و بانگخوازانە كەپرۆسەی بانگەواز و بانگەشەكردن بۆڕێَگای خوا بەشێوەیەكی دروست و گونجاو لەگەڵ داخوازیەكانی سەردەمدا ئەنجام بدەن. بۆ هێنانەدی ئەو ئامانجە پێویستە شێوازو چوارچێوە تەقلیدیەكان تێپەڕێنن و بگوازنەوە بۆ شێواز و چوارچێوەی مۆسساتی هاوچەرخ و تایبەتمەند بەم بوارە گرنگە.
بوارەكانی كاری بانگەواز: هەرلەم میانەدا كاتی ئەوە هاتووە كەپەیامی بانگەواز زیاتر چڕبكرێتەوە لەم بوارانەدا:
1-بەرگریكردن لەمیانەڕەوێتی ئیسلام وەك تاكە ئاراستەی ڕاست و دروست. چونكە ئاشكرایە كەتوندڕەوی ئیسلامی بەتایبەتی دوای سەرهەڵدانی داعش و دەوڵەتەكەی، چووەتە قۆناغێكی دژوارو ترسناكەوەو وێنای جوانی ئیسلام و میانەڕەوێتی پەیامە ئینسانیەكەی تاڕادەیەك خستۆتە ژێر پرسیارو گومانەوە.
2-پێویستە گرنگی باشتر بدرێت بەلایەنی ڕۆحی و مەعنەوی و بەهاو ڕەوشتە بەرزەكان كەناوەرۆكی پەیامی پێغەمبەری ئیسلامەو پێویستیەكی بنەڕەتیە بۆ نەوەی نوێ و ئەم سەردەمە.
3-كاری بانگەواز لەبواری سیاسەتدا دووئەركی گرنگی هەیە:
یەكەمیان بریتیە لە بەهێزكردنی هوشیاری سیاسی جەماوەر بەوەی كەحكومەت و كاربەدەستانی دەوڵەت نوێنەر و بریكاری میللەتن و نابێ ستەمكاری و گەندەڵیان لێ قبوڵ بكەن.
دووەمیان/پەروەردەكردنی كەسایەتی سیاسی كەخاوەنی مەبادی‌و و بەها باڵاكان بن و بەچاكترین شێوە ئەرك و بەرپرسیارێتی خۆیان لەناو دەزگاكانی حكومەتدا جێ بەجێبكەن و خۆیان بەدوربگرن لەستەم و تێوەگلان لەگەندەڵی و بەفیڕۆدانی ماڵی گشتی و خراپ بەكار هێنانی پۆست و دەسەڵات. هەرئەوەش دەردی كوشندەی كاربەدەستان و دەسەڵاتدارانە لەوڵاتانی ئیسلامیدا.
پێگەی سیاسەت لەكاری ئیسلامیدا:
ئەوەی كەپەیوەستە بەپێگەی كاری سیاسی لەڕوانگەی ئیسلامەوە، مەعلومی هەمو لایەكە یەكێك لەتایبەتمەندیە سەرەكیەكانی ئاینی ئیسلام ئەوەیە كەهەر لەسەرەتای هاتنیەوە، ناوەرۆك و سروشتێكی سیاسی هەبووە و بەدرێژایی مێژوو ئاوێتەی پرۆسەی حوكمڕانیكردن بووە. گەشەكردن و پێشكەوتن یان ڕاوەستان و دواكەوتنی حەرەكەتكردن بەئیسلام لەگشت قۆناغەكانی مێژوودا ئێستاشی لەگەڵدا بێت، بەستراوە بەچۆنێتی مومارەسەكردنی كاری سیاسی و حوكمڕانیكردن بەشێوازێكی دروست یان نادروست.
كەواتە كاری سیاسی بەمەرجەعیەتی ئیسلامی ئەركێكی گرنگ و وەزیفەیەكی شەرعیەو پێویستە ئیسلامخوازان بەخەمیەوەبن و بە چاكترین شێوە پێی هەڵسن بەمەبەستی:
1-جێگیركردنی ئەوبەهاو بنەمایانەی كە ئیسلام هێناونی لەبواری حوكمڕانیكردن و دەوڵەتداریدا.
2-لەپێناوگەڕاندنەوەی بەهاو ڕەوشت بۆمەیدانی سیاسەت.
3-ئەنجامدانی چاكسازی سیاسی و بەرەنگار بونەوەی گەندەڵی و زەمینە سازكردن بۆ دەستەبەركردنی دادپەروەری كۆمەڵایەتی و دامەزراندنی حوكمی رەشید.
4-ڕێگرتن لە دیكتاتۆریەت و ئیستبدادی سیاسی.
بەجێهێنانی ئەوئامانجانەی سەرەوەش بەشێكن لە ئامانجە گەورەكانی ئاینی ئیسلام و شەریعەتەكەی لەبواری سیاسی دا. دیارە بەئەنجام گەیاندنی ئەوئەركە بۆ ئیسلامخوازان دەبێتە واجبێكی شەرعی و تەواوكاری ئامانجەكانی كاری بانگەواز. بەڵام بەجێهێنانی ئەوئەرك و واجبە شەرعیە بەشێوەیەكی ڕاست و دروست و كاریگەر لەم سەردەمەدا، لەڕێگای حیزبی سیاسی یەوە دەتوانرێت ئەنجام بدرێت، كەسەركردەو كادیرەكانی لەهەڵگرانی پەیامی ئیسلامی بن.
پرسی جیاكردنەوەو هۆكارەكانی:
چارەسەركردنی ئەو ئیشكالیەتەی سەرەوە لەكاری ئیسلامیدا زەرورەتێكی ئەم قۆناغەیە و پێویستی بەوەیە كە لەڕوی تیۆری و پراكتیكیەوە دیدگای ڕۆشن و میكانیزمی شیاو و هاوسەنگی لەبارەوە بخرێتە ڕوو لەبەر ئەم هۆیانەی خوارەوە:
یەكەم/ وەكلەسەرەوە ئاماژەمان پێكرد، هەركام لەكاری دەعوەو كاری سیاسی تایبەتمەندێتی وەزیفی و ڕێساو یاساو كادری تایبەت بەخۆی هەیەو تێكەڵكردنیان پێكەوە لەیەك دەزگا و دامەزراوەدا لەبەرژەوەندی هیچكامیان نیە، چونكە وەزیفەی دەعوە زیاتر وەزیفەیەكی ئەخلاقی و پەروەردەییەو گوتاری تایبەت بەخۆی دەخوازێت و پێویستی بەجۆرێك لەبێلایەنی و كەش و هەوای ئارام و دوور لەململانێ و كێشمەكێشی ساحەی سیاسی هەیە.
هاوكات كاری سیاسەت و حیزبایەتی بایەخدانە بە كاروباری گشتی، لەپێگەی موعارەزەوە یان لەپێگەی دەسەڵاتەوە بێت. بێگومان گوتار و ڕێساو یاساو كادری تایبەت بەخۆی دەخوازێت، ئەوەش ڕاستە كەئیسلام وەك ئاین و سەرچاوەی بەهاو مەبادی‌و و ئەخلاق پێویستە بەردەوام پاڵنەر و ئاراستەكەر و ئیلهام بەخشی گشت بوارەكانی ژیان بێت بەكایەسیاسیەكەشەوە.
دووەم/ سروشتی دەعوە سیفەتی نەگۆڕی بەردەوامی هەیەو لەچوارچێوەی بنەمانەگۆڕەكانی ئیسلامدایە و ئەحكامی حەڵاڵ و حەرام و(دەبێ و نابێ)ئاراستەی دەكات.
بەڵام سروشتی سیاسەت سیفەتی گۆڕانی بەردەوامی هەیەو لەچوارچێوەی مەقاصیدی ئیسلامدایەو ڕاست و هەڵە یان (دەگونجێ و ناگونجێ) و بەرژەوەندی ئاراستەی دەكات.
سێیەم/ئامانجی دەعوە گەیاندنی هیدایەتە بەمرۆڤەكان و ئامرازەكانی بریتین لەمزگەوت و ئامۆژگاری و كارو چالاكی خێرخوازی، بەڵام ئامانجی سیاسەت لەڕوانگەی ئیسلامەوە بریتیە لەهەوڵدان بۆ دەستەبەركردنی دادپەروەری و ئاوەدانكردنەوەی وڵات، ئامرازەكانیشی بریتین لەپرۆژەی سیاسی و گوتار و هەڵوێست و هەڵبژاردنە گشتیەكان و موعارەزەی پەرەلمانی و بەشداربون لەحكومەت.
چوارەم/حیزبی سیاسی ئەدات و ئامرازی بانگەواز و پەروەردەی ئاینی نیە، چونكە مەنتقی سیاسەت بریتیەلەململانێ و پێشپێشێن و زاڵ بون بەسەر نەیارەكاندا، بەڵام مەنتیقی دەعوە بریتیە لەپەخشكردنی خۆشەویستی و سازكردنی كەش و هەوای هێمن بۆجێگیركردنی بەهاو ڕەوشتە جوانەكان. بۆیە كۆكردنەوەی ئەودووبوارە لەیەك دەزگادا و دەزگاكەش حیزبی سیاسی بێت كارێكی نەگونجاوە.
پێنجەم/قورئانی پیرۆز زۆر ڕاشكاوانە جەخت لەسەر ئەوڕاستیەگەورەیە دەكاتەوە كەپەیامی سەرەكی پێغەمبەران بەگشتی و پەیامی سەرەكی پێغەمبەری ئیسلام بەتایبەتی، پەیامی بانگەواز و گەیاندنی هیدایەت و هوشیاركردنەوەی كۆمەڵگە و پەروەردەكردنی تاكەكانیەتی لەسەر بیروباوەڕی یەكتاپەرستی و بەهاو ڕەوشتەبەرزەكان. ئەوڕاستیە چەندجارێك لەم ئایەتە قورئانیەدا كەبەهەمان شێوە لەچەند سورەتێكدا هاتووە بەڕۆشنی دەردەكەوێت:
﴿هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آَيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴾. الجمعة-2
﴿رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آَيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾البقرة-129
گشتگیربونی ئیسلام و هەمەلایەنە بونی ئەرك و وەزیفەكانی پێغەمبەر-صل الله علیە وسلم-مانای ئەوە ناگەیەنێت كەئەوهەمو ئەرك و بەرپرسیارێتیە لەتاكەكەسێك یان دەزگایەكدا كۆبكرێتەوە. بەڵكو دەكرێ و پێویستیشە ئەوهەمو ئەرك و بەرپرسیارێتیانە دابەش بكرێت لەسەر بنەمای پسپۆڕێتی و شارەزایی و لێهاتن.
قورئانی پیرۆز خۆی جەخت لەسەر ئەو پرسە گرنگە دەكاتەوە كەپێویستە گروپ یان كۆمەڵی تایبەتمەند لەموسڵمانان خۆیان یەكلابكەنەوە بۆبوارەكانی بانگەوازو پەروەردە، وەك لەم دوو ئایەتە قورئانیانەدا دەردەكەوێت:
﴿وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾ال عمران-104 دیارە لەم ئایەتەدا زیاتر بانگەوازی گشتی مەبەستە.
﴿فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ﴾ التوبة-122 ئەم ئایەتەش لایەنی پەروەردەو پێگەیاندنی مەبەستە.
وشەی(أمە)یان(فرقە)وەیان(طائفە) كەلەم دوو ئایەتە قورئانیەدا هاتوون، ئاماژەیە بۆگروپ یان كۆمەڵ وەیان بەزمانی سەردەم دەستەو دامەزراوەی تایبەتمەند.
لەمێژوویی ئیسلامیدا هەردوو بواری دەعوەو سیاسەت بەكرداری دابەش بووبوون لەنێوان كاربەدەستانی دەوڵەت(الامرا‌ء)و زانایان(العلما‌ء). دیارە كە مەرجەعیەتی دەوڵەت و كۆمەڵگەو هەمولایەك بەدرێژایی مێژوو ئاینی ئیسلام بووە، هیچ مشت و مڕو جەدەلێك لەوبارەوەنەبووە.
لەبەر ئەوهۆكارانەی سەرەوەو چەندین هۆكاری تریش، ناكرێ و گونجاونیە دەزگا و كادری بانگەواز و پەروەردەكردنی ئاینی لەگەڵ كاری حیزبایەتی و ململانێی سیاسیدا پێكەوەكۆبكرێنەوە. ئەوەی كەئێستا هەیە حاڵەتێكی سروشتی نیەو پێویستی بەچاكسازی و گۆڕانكاریە.
ئەزمونەكانی لێكجیاكردنەوە:
لەم سەردەمەدا چەندین نمونەو ئەزمونی لێكجیاكردنەوەی دەعوەو سیاسەت لەوڵاتانی ئیسلامیدا هەیە، لەژێركاریگەری هەل و مەرجی زاتی و تایبەت بەبزافە ئیسلامیەكە، یان هەل و مەرجی بابەتی پەیوەست بەو وڵاتەی كاری تێدادەكات و بەشێواز و میكانیزمی جیاواز مامەڵەیان لەگەڵ ئەم پرسە گرنگەدا كردووە. لێرەدا ئاماژە بەسێ لەو ئەزمون و نمونانە دەكەین:
یەكەم/ ئەزمونی كاری ئیسلامی لەتوركیا، كەخۆی لەدووبواری تەواو لێك جیادا دەبینێتەوە، وەك دەزگا و دامەزراوەكانی سەربەجەماعەتی نوری شێخ سەعید نورسی و گروپەكانی صوفیگەری كەلەتوركیادا جێگەو پێگەی جەماوەری بەهێزیان هەیە و ڕۆڵی كاریگەریان هەیە لەپاراستنی شوناسی ئیسلامی و پابەندبونی كۆمەڵگەی توركی بەئیسلامەوە.
لەولاشەوە ئاكپارتی هەیە كەدرێژكراوەی ئەو بزافە سیاسیەیە كەلەكۆتایی حەفتاكانی سەدەی ڕابوردووەوە، لەلایەن خوالێخۆشبوو بەڕێَز نجم الدین ئەربەكانەوە خەباتی سیاسی دەستپێكرد و تائێستاش درێژەی هەیەو حوكمڕانی توركیا دەكات. گومان لەوەدا نیە كەدامەزرێنەران و هەڵسوڕێنەرانی پارتی دادو گەشەپێدان لەكایە ئیسلامیەكەوە هاتوون، بەڵام لەچوارچێوەی پرۆسەی دیموكراسی وڵاتەكەدا بەتەواوی مومارەسەی كاری سیاسی دەكەن.
دووەم/دامەزراندنی حیزبێكی سیاسی لەژێرچاودێریو(وصایە)ی سەركردایەتی بزافە ئیسلامیەكەدا، وەك ئەزمونی(بەرەی كاری ئیسلامی-جبهەالعمل الاسلامی) لەئەردەن، یان ئەزمونی(حیزبی ئیسلامی عێراقی) وەیان پارتی (داد و ئازادی) كەلەمیسر دوای سەركەوتنی شۆڕشەكەی بەهاری عەرەبی ڕاگەیەنرا.
ئەم ئەزمونانە هیچكامیان سەركەوتونەبون، چونكە بەشێكی ڕاستەوخۆو ئۆرگانین لەبزافە ئیسلامیەكەو ڕاستەوخۆ لەژێر فەرمان و ئاراستەی سەركردایەتی بزافەكەدایە و ناتوانێت بەئازادی لەچوارچێوەی پرۆسەی دیموكراسیدا كاروچالاكی خۆی ئەنجامبدات.
سێیەم/ئەزمونی ئیسلامیەكانی مەغریبی عەرەبی كەخۆیان لەدوو دامەزراوەی لێكجیاوازدا ڕێكخستووە. هەرچی كاری دەعوەیە لەچوارچێوەی(بزافی یەكگرتن و چاكسازی-التوحید والاصلاح)دایە و هاوكات پارتی (داد و گەشەپێدان)یان هەیە كەبەتەواوی مومارەسەی كاری سیاسی و حیزبایەتی دەكات، بەڵام وەك دەردەكەوێ(شەراكەتێكی ستراتیژی) لەنێوان هەردوولاداهەیەو پێكەوە تەواوكاری پرۆژەی ئیسلامی خۆیانن، ئەم ئەزمونە تاڕادەیەكی باش بەئەزمونێكی سەركەوتوو ئەژمار دەكرێت.
ئیسلامیەكانی كوردستان چی بكەن باشە؟
گومان لەوەدانیەكە پرسی جیاكردنەوەی دەعوەو سیاسەت(تەحەدی)یەكی ڕاستەقینەیە ڕوی كردۆتە ئیسلامیەكانی كوردستان لەم قۆناغەدا و تاڕادەیەكی باشیش بووەتە خواست و داواكاری ڕێژیەكی زۆر لەكادیر و ئەندامانی تێكڕای تەوژمە ئیسلامیەكە, بۆیە كاتی ئەوە هاتووە كەلەم بوارەدا بڕیاری بوێرانە و هەنگاوی پێویست و جیددی بگرنەبەرو بیكەنە بەشێك لەئەولەویاتی پرۆژەی كاری هاوبەشی نێوانیان.
بێگومان ئەزمونی لێكجیاكردنەوەی دەعوەو سیاسەت لەلایەن ئیسلامیەكانی مەغریبەوە، بەڕای بەندە، باشترین ئەزمونە كەئیسلامیەكانی كوردستان سودی لێوەربگرن. ئەوەش ڕاستە كە بۆگەیشتن بەوئامانجە پێویستیان بە قۆناغێكی گواستنەوە(مرحلە انتقالیە)دەبێ كەئامادەكاری پێویستی تێدابكەن و ئەم دووخاڵەی خوارەوە لەبەرچاوبگرن:
یەكەم/ بەشێوەیەكی مەركەزی لەسەر ئاستی دەستەی باڵای كاری هاوبەشی نێوان سێ لایەنە ئیسلامیەكە، بەشێوەیەكی ڕەسمی و ڕاگەیەنراو تەبەنی پرسی جیاكردنەوەی دەعوەو سیاسەت بكەن و بڕیاری پێویستی لەبارەوە وەربگرن و لەماوەیەكی دیاریكراودا كەلەدو یان سێ ساڵ زیاتر نەبێ بەرنامە ڕێژی تەواوی بۆئامادەبكەن.
دووەم/هەرلەئێستاوە دەستبكەن بەجیاكردنەوەی دەزگاو دامەزراوەحیزبیەكانی تایبەت بەبواری دەعوەو پەروەردەو یەكلاكردنەوەی كادیرەكانی بەرپرس و تایبەتمەندی ئەم بوارە و بەدوور ڕاگرتنیان لەململانێ و مشت و مڕی كاری سیاسی و كێشمەكێشی حیزبایەتی. وەك پێشەكیەك بۆدەربازبون لەم ئیشكالیەتەی ئێستا ڕووبەڕوویان بۆتەوە.
ئەڵبەت لێرەدا جێگای خۆیەتی كەئاماژە بەوەبكەین یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لەدواكۆنگرەی خۆیدا كەلەكۆتایی مانگی ئایاری/2016دا گرێدرا، سەرەتایەكی باشی دەست پێكردووە. ئەویش بەكۆكردنەوەی دەزگاناوەندیەكانی تایبەت بەبواری سیاسەت لەچوارچێوەی ئەنجومەنی كاری سیاسیدا. دیارە مەرجی سەركەوتنی ئەم دەستپێكە ئەوەیە كە بەشێوەیەكی جیددی كاری لەسەربكرێ وەك پێشەكیەك بۆئەو ئامانجە ستراتیژیەی كەپێویستە درەنگ یان زوو ئەنجام بدرێت.
لەكۆتایی دا، بۆچارەسەركردنی ئەم پرسە گرنگ و ئاڵۆزە و پاراستنی سەلامەتی ڕێكارەكان و یەكڕیزی تەوژمە ئیسلامیەكە، بەپێویستی دەبینم كە جەخت لەسەر ئەم چەند خاڵەی خوارەوەبكەینەوە:
یەكەم/ لایەنە ئیسلامیەكان پێویستە بەكردار بیسەلمێنن كەڕەوتێكی زیندو و گەشەكردون و توانای خۆنوێكردنەوەو داهێنانی میكانیزم و شێوازی كاری نوێ و هاوچەرخیان هەیە.
دووەم/ بزافێكی كراوەبن لەسەر واقیع و گۆڕانكاریەكان و مامەڵەی دروست بكەن لەگەڵ ئەو ڕووبەرە فراوانەی كەئیسلام بەجێی هێشتووە بۆگۆڕاوەكان. بەواتایەكیتر بەناوی دەستگرتن بە نەگۆڕەكانی ئیسلام و هاوسەنگیكردن لەنێوان نەگۆڕ و گۆڕاوەكان، خۆیان دووچاری دەردی كوشندەی چەقبەستن و ڕابوردوخوازی نەكەن.
سێیەم/ لەهەموحاڵەتێكدا پارێزگاری لەپرۆژەی ئیصلاحخوازی خۆیان بكەن و پاراستنی شوناسی ئیسلامی و سەربەخۆیی سیاسی بەخاڵی جیاكەرەوەو سەروەری خۆیانی ئەژمار بكەن.